PERSBERICHT 29 januari 2014 - perscontact Vredesactie: Roel Stynen, 0479 68 24 43

VRIJE MENINGSUITING IS GEEN MISDRIJF
Iedereen in de bres voor Vredesactie

Op 14 november 2008 sloten vredesactivisten symbolisch het ministerie van Defensie. “Minister van Defensie De Crem trekt ons land steeds dieper in een uitzichtloze oorlog in Afghanistan.” aldus het persbericht van die dag. De actie verliep strikt geweldloos en er werd niets beschadigd. Vijf jaar later, in december 2013, besliste de raadkamer in Brussel om Vredesactie correctioneel te vervolgen voor deze actie alsof het om een misdrijf gaat. Meteen gaat het ook heel snel. Het proces start op 6 februari 2014 in het Justitiepaleis in Brussel.

Dit is een grove aanfluiting van het recht op vrije meningsuiting. De verontwaardiging in de samenleving is dan ook groot. Op enkele dagen tijd ondertekenden meer dan honderd organisaties (waaronder De Verenigde Verenigingen, 11.11.11, ABVV, FOV Federatie voor sociaal cultureel werk, Bond Beter Leefmilieu, ACV-jongeren, het Forum voor Amateurkunsten, Greenpeace, OKRA, Bond zonder naam ...) een steunverklaring voor Vredesactie die eindigt met een oproep aan alle juristen en beleidsmakers in dit land: “respecteer het fundamentele recht op vrije meningsuiting. Vreedzame acties herleiden tot kwesties van strafrecht versmalt het maatschappelijke debat en brengt onze democratie in gevaar."

De reacties op het online steunregister voor Vredesactie stromen binnen. Net zoals Bernard Dewulf, Saskia Decoster, Prof. Dr. Eric Corijn of dichter des vaderland Charles Ducal lieten honderden mensen er een bemoedigende boodschap achter. Of zoals Prof. dr. Dirk Voorhoof schrijft: “De vervolging tegen de vredesactivisten toont aan dat in België nog al te vaak de toepassing van het Europees Mensenrechtenverdrag wordt genegeerd. Een uitgelezen kans voor de rechtbank om dit recht te zetten en de minister van defensie te verplichten tot een spoedcursus mensenrechten.”

6 februari: Vredesactie voor de correctionele rechtbank

Vredesactie roept iedereen op om dit proces mee te volgen. Afspraak op donderdag 6 februari om 13.30u op het Poelaertplein aan het Justitiepaleis in Brussel. Lieve Blancqaert (fotograaf), Peter Holvoet-Hanssen (dichter), Elvis Peeters (schrijver), Peter Theuninck (dichter), Jan Roegiers (Vlaams volksvertegenwoordiger), Kris De Smet (muzikant), Eva Brems (Federaal parlementslid), Mieke Vogels (Vlaams volksvertegenwoordiger), Jan Nolf (justitiewatcher en ere- vredesrechter), Michel Genet (directeur Greenpeace België), Charles Ducal (dichter des vaderland) en Luc De Vos (zanger) hebben alvast hun komst bevestigd.

Imagoschade

De actie in 2008 kaderde in de internationale actiedag "War starts here", die wil zichtbaar maken hoe Europa betrokken is in oorlogen elders. De vredesactivisten blokkeerden de poorten van het ministerie van Defensie en hingen spandoeken. Ondertussen was een schoonmaakploeg aan de slag om het (afwasbare) ’bloed’ dat uit het ministerie van defensie stroomde, van de stoep te spoelen.

Minister De Crem vindt dat er strafrechtelijke feiten zijn gepleegd. Maar er is geen enkele materiële schade toegebracht en daar hebben de vredesactivisten ook bewust zorg voor gedragen. De ’verf’ die gebruikt werd tijdens de geweldloze actie was theaterbloed dat eenvoudig met een emmer water kan worden opgekuist. Bovendien hadden de vredesactivisten de intentie om die opkuis zelf te doen, maar werden ze hierbij gehinderd door de politie die hen heeft opgepakt voor verhoor. Toen de vredesactivisten enkele uren later opnieuw vrij waren, was er van het theaterbloed al niets meer te zien.

Het ’bloed’ had ook gewoon kunnen weg regenen, maar minister De Crem trommelde onmiddellijk enkele soldaten op om met een hogedrukreiniger alles snel weg te spoelen. Wat De Crem vooral wou voorkomen was imagoschade. Maar dat het imago van een minister beschadigd kan worden door vrije meningsuiting is net eigen aan het recht op vrije meningsuiting. Daar mogen geen strafrechtelijke gevolgen aan verbonden worden.

Inperking van het recht op vrije meningsuiting

Het parket heeft zich, op verzoek van minister De Crem, vijf jaar moeten bezighouden met het samenstellen van een (zwak) dossier waarbij de volgens de eiser opgelopen schade (233,86 euro) in schril contrast staat met de geïnvesteerde onderzoekstijd. Vredesactie daarentegen loopt door de strafrechtelijke vervolging het risico op een zware geldboete en een mogelijk verbod op een aantal activiteiten tot zelfs het ontbinden van de organisatie. Een pijnlijke en schandalige inperking van het recht op vrije meningsuiting en de amputatie van een stuk democratie.

Het lijkt erop dat minister De Crem gebruikt maakt van SLAPP (strategic lawsuit against public participation): het instellen van juridische procedures om critici de mond te snoeren. Het ministerie van defensie viseert Vredesactie en vredesactivisten met aanklachten voor futiliteiten, met meestal een heel zwakke bewijsvoering, maar bedoeld om uit te putten en af te schrikken.

Of zoals Lotte Van Nevel in het ondersteuningsregister schrijft: “Gisteren tekende ik nog de petitie van Amnesty International voor vrije meningsuiting in Rusland. Nooit gedacht dat ik vandaag hetzelfde ging moeten doen voor België... Neen, minister De Crem, Poetin is NIET het goeie voorbeeld!”

Criminalisering van geweldloze actie

De ruimte voor sociale en politieke actie staat onder druk. Nochtans zouden we blij moeten zijn dat er nog groepen mensen bestaan die zich het algemeen belang aantrekken en bereid zijn om daarvoor geweldloos lijf en leden in te zetten. De burgerlijke-partijstelling van minister De Crem tegen Vredesactie zet zich bij in een lijst van voorbeelden waarbij overheden en bedrijven sociale actie meer en meer beantwoorden met vervolging voor de rechtbank. Ze zijn een duidelijke vorm van intimidatie. De repressieve aanpak van activisten schrikt mensen af om geweldloze acties te organiseren of er aan deel te nemen. Om nog niet te spreken van de financiële gevolgen die verbonden zijn aan dergelijke procedures.
Het geweldloos actievoeren door de vredesbeweging wordt op die manier gecriminaliseerd en bijgevolg ook de democratische ruimte om als vredesbeweging te functioneren.

Geweldloze actie is een onderdeel van de democratie

Onze democratie is er gekomen dankzij intense sociale actie. Veel van de verworvenheden die we nu evident vinden, hebben we te danken aan de ongehoorzaamheid van bewegingen en de bereidheid van mensen om zich in te zetten voor het algemeen belang. Ook vandaag hebben we sociale actie nodig om onze democratie in stand te houden en te verbeteren.

Door geweldloos actie te voeren kan wie niet gehoord wordt, proberen zijn stem te veroveren. De ruimte daarvoor wordt ook in een democratie zelden cadeau gedaan. Via geweldloze acties breken groepen in in een debat. Ze plaatsen problemen op de agenda waar overheden het liever niet over hebben. Dat is wat Vredesactie doet. Dat is waarom we verder doen.

Enkele uittreksels uit het steunregister:

Machtsmisbruik. (Bernard Dewulf, auteur)
Een organisatie die streeft naar wereldvrede verdient een medaille geen proces! (Rachida Lamrabet, auteur)
Vreedzame protestacties kunnen wat mij betreft niet en nooit worden veroordeeld. (Jan Roegiers, Vlaams parlementslid)
In een gezonde, mature democratie is altijd ruimte voor geweldloos protest. Ik heb geen inzage in het ’dossier’ en ook de scheiding der machten is noodzakelijk, maar als parlementslid volg ik zeker de zaak verder op. Laat deze rechtszaak jullie niet afleiden van jullie waardevolle werk. (Bruno Tuybens, Federaal parlementslid)
Indien men de wet toepast om deze activisten te straffen, zou men best ook een aanklacht indienen tegen minister De Crem voor onnodig en roekeloos in gevaar brengen van mensenlevens. (Ludo Abicht, docent UAntwerpen)
SLAPPstick! (Kris Cuppens, acteur)
Criminalisering van activisme wordt stilaan de regel en dat bedreigt de democratie! Het is de taak van de rechterlijke macht de vrije meningsuiting te garanderen en niet te pas en te onpas privaat bezit en "onroerende goederen" bovenaan te plaatsen. (Prof. Dr. Eric Corijn, Vrije Universiteit Brussel)
Hoe post-democratie in de praktijk gestalte krijgt. (Prof. Dr. Erik Swyngedouw, university of Manchester, UK)
Zelfs als Vredesactie wordt vrijgesproken (iets anders kan ik me niet voorstellen) is dit proces problematisch, omdat dergelijk criminaliseren van maatschappelijk activisme tot zelfcensuur leidt bij het middenveld, en zo onze democratie verarmt. (Prof. Dr. Eva Brems, Federaal parlementslid)
De collectieve uitoefening van de vrije meningsuiting gaat onvermijdelijk gepaard met enige rustverstoring. Ook geweldloze actie met een duidelijke maatschappelijke boodschap, zoals in dit geval, is beschermd door het recht op expressievrijheid en vrijheid van demonstratie. Strafvervolging en correctionele veroordelingen horen in dergelijke context niet thuis in een democratische samenleving. Bij herhaling heeft het Europees Mensenrechtenhof duidelijk gemaakt dat nationale overheden vaak deze basisprincipes met de voeten treden. De vervolging tegen de vredesactivisten toont aan dat in België nog al te vaak de toepassing van het Europees Mensenrechtenverdrag wordt genegeerd. Een uitgelezen kans voor de rechtbank om dit recht te zetten en de minister van defensie te verplichten tot een spoedcursus mensenrechten. (Prof. dr. Dirk Voorhoof, UGent)
In het geding: het recht niet onverschillig te zijn, niet moedeloos te zijn, aanwezig te zijn. (Charles Ducal, Dichter des vaderlands)
Als toekomstige kandidaat NAVO baas wil De Crem bewijzen dat de correcte vertaling van De Crem = ’Lakei’. Prosecute the warmongers not the peacemongers. (Nigel Williams, stand-up comedian)
Het is onaanvaardbaar hoe men, meer en meer, progressieve actievoerders poogt het zwijgen op te leggen. De acties van Vredesactie zijn steeds geweldloos en met respect voor andermans eigendom. De klacht van defensie kan alleen maar als een pure intimidatie bekeken worden. (Bert Anciaux, senator)
Afwasbare verf op een officiële gevel. Dat gaat de minister van defensie te ver. Over de grond van de zaak zwijgt hij in alle talen. Hoe afwasbaar is democratie? (Elvis Peeters, auteur)

Foto’s van de actie uit 2008